عنوان مقاله:جایگاه هنرهای سنتی درطراحی لباس مشاغل (مطالعه موردی ،شعربافی )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی دانشگاه الزهرا

چکیده

پارچه‌های دستبافت ایرانی باوجود سابقه‌ی دیرینه سیر تحول و تکمیل و اوج این هنر در دوره صفوی که روزگاری باعث رونق     اقتصادی بازار پارچه‌بافان ایرانی بوده است، متأسفانه روبه فراموشی می‌رود. واردات بی‌رویه انواع پارچه‌های خارجی و تغییر روند مد به‌صورت غیربومی، تأثیرات زیادی را بر روی تولید پارچه‌های دستبافت و اشتغالزایی هنرمندان این هنر- صنعت داشته است. هدف این پژوهش، طراحی لباس مشاغل بر اساس دست بافته‌ی سنتی ایران جهت شناسایی و ترویج هرچه بیشتر محصولات دستباف در صنایع‌دستی و ارائه نظم در مدیریت سازمان مربوطه بوده است. روش تحقیق، از جهت هدف کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی و میدانی است. اهمیت موضوع در این مقاله، رشد و توسعه دستباف‌های صنایع‌دستی ایران در جامعه و اشاعه لباس و پوششی است که با هنجارها و ارزش‌های حاکم بر جوامع گره‌خورده باشد. این محصولات هم فرهنگ، تاریخ، جغرافیا، آداب ‌و رسوم یک ملت را دربردارند و هم راهبردی درجهت اشتغال‌زایی­اند که در آن، این هنر - صنعت از مقوله­ای انتزاعی و صرفاً هنری به مقوله‌ای کاربردی و ثروت ساز تبدیل می­گردد. تحقیق حاضر بارویکرد رونق محصولات دستبافت، بر اساس طبقه‌بندی موقعیت‌های زمانی - مکانی طراحی لباس، به لباس مشاغل با کارکردی اجتماعی پرداخته است. لباسی که توسط اعضای یک‌نهاد استفاده می‌شود. مشابه بوده و باعث بازشناسی آسان‌تر اعضای نهاد توسط خود آنان یا توسط دیگران می‌شود. بر اساس اولویت، طراحی پوشش کارکنان در بخش سازمان‌های میراث فرهنگی نظرسنجی صورت گرفت. در نتایج حاصل از آن اکثر کارمندان واکنش ارباب‌رجوع را در مواجه با طرح جدید لباس کارکنان توأم با احترام و احساس وجود نظم در سازمان مربوطه توصیف کردند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Position of hand-woven fabrics in design of workwear clothing (case study: art of Sherbafi/weaving poems)

نویسنده [English]

  • robabeh ghazali
چکیده [English]

  Although Iranian hand-woven fabrics have an ancient history, the peak of its development and growth was in Safavid period when the business and market of Iranian fabric weavers was flourished. Unfortunately this art is going to be forgotten. The excessive import of foreign fabrics and change of fashion stream has affected the hand-woven fabrics and the employment of artists in this art-industry. The purpose of this research is the design of workwears based on Iran's traditional hand-woven fabrics in order to introduce and promote hand-woven products in handicrafts and providing some kind of principle in the management of concerned organization. In terms of research purpose, it is a practical one and the research method is descriptive-analytical and by using a field research and library based documents, data has been collected. The subject importance in this paper is to development and spread the hand-woven fabrics in society and distribute a kind of clothing which is intertwined with dominated norms and values of the society. These products contain culture, history, geography and costumes of one nation and at the same time they act as a strategy for job creations in which this art-industry will be no longer a merely abstract or artistic issue and will turn to a practical and money making issue. Based on a time-place categorization of clothing design and with attention to prosperity of hand-made products, this research studies workwear clothing with having a social function. When a cloth uses by all the members of an entity, it makes the members to be identified more easily by themselves or by others outside of that organization. Based on the priority, first the designing of the workwear of Cultural Heritage, Handcrafts and Tourism Organization has been done. Results indicate that most employees reported that as a response to the new form of workwear, most clients were satisfied and expressed that there is a kind of principle in the concerned organization.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • hand-woven traditional
  • Handmade
  • Iranian identity
  • Employment
- اردوبادی، احمد صبور (1368). آیین بهزیستی در اسلام، جلد دوم، چاپ سوم، تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
- اویوولف، هانس (1372). صنایع‌دستی کهن ایران، ترجمه­ی سیروس ابراهیم‌زاده، تهران: شرکت افست (سهامی عام).
- پوپ، آرتوراپهام (1337). شاهکارهای هنر ایران، ترجمه­ی پرویز ناتل خان لری، تهران: انتشارات فرانکلین.
-حداد عادل، غلامعلی (1363). فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، چاپ بیستم، تهران: سروش.
- حسینیان، نفیسه (1387). بانک اطلاعات صنایع‌دستی، گروه هنری خاکیان تهران، نقشینه پیمان.
- دزی، رینهارت (1383). فرهنگ البسه‌ی مسلمانان، ترجمه­ی حسینعلی هروی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-ذکاء، یحیی (1347). جنس و رنگ و آرایش جامه‌های پارسی، مجموعه مقالات هنر و مردم، شماره 16 و 19
ناشر: فرهنگ و مردم.
- رجبی، پرویز (1370). لباس و آرایش ایرانیان در سده سیزدهم، مجموعه مقالات هنر و مردم، شماره 105.
- سمینار فرهنگ، طراحی و تولید پوشاک (1387). کارگروه ساماندهی مدو لباس، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- شریعت پناهی، حسام‌الدین (1372). اروپایی‌ها و لباس ایرانیان، تهران: نشر قومس.
-ضیاء پور، جلیل (1349). پوشاک زنان ایران از کهن­ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی، تهران: نشر وزارت فرهنگ و هنر.
- غزالی، ربابه (1392). طراحی لباس مشاغل بر اساس صنایع‌دستی، چاپ اول، تهران: انتشارات راشدین.
- غیبی، مهر آسا (1385). تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، چاپ اول، تهران: نشر هیرمند.
- مطهری، مرتضی (1383). مسئله حجاب، چاپ 62، تهران: نشر صدرا.
 - معین، محمد (1376). فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- مجمع، محمدرضا؛ قریشی، زهرا (1391). دانشنامه مجمع انتخاب پوشاک و لباس، جلد 7، چاپ اول، تهران: انتشارات مجمع.
- موحدی، علیرضا؛ دست­سری، فخرالسادات (1386). مجموعه مقالات و سخنرانی‌های نخستین همایش کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در حفظ احیاء و توسعه هنرهای سنتی و صنایع‌دستی، تهران: انتشارات پندار پارس.
- یار شاطر، احسان و گروه نویسندگان (1382). پوشاک در ایران‌زمین، ترجمه­ی پیمان متین، چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- یاوری، حسین (1380). نساجی سنتی ایران، تهران: انتشارات سوره مهر (حوزه هنری).
-یاوری، حسین؛ فروهر، نوری (1383). نگرشی بر تحولات صنایع‌دستی در جهان، تهران: انتشارات سوره.
منابع تحقیق میدانی:
- بروشور سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان.
- جمع‌آوری اطلاعات میدانی و تصویر‌برداری از کارگاه شعربافی کاشان مرحله اول، اردیبهشت 89.
-جمع‌آوری اطلاعات میدانی و تصویربرداری از کارگاه شعربافی کاشان مرحله دوم– تحقیق میدانی آذر 89.
- فیلم مستند سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی کاشان 1385.
-مصاحبه‌کننده: سایر محمدی؛ مصاحبه‌شونده: حسین یاوری 1388/09/25 صنایع‌دستی، موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
-مصاحبه با بافندگان و تولیدکنندگان شعربافی کاشان- آقای مهدی محتشمی.