سفالگری در مند گناباد

محجوبی, فاطمه

doi:10.22051/jjh.2015.1935

|
|
|
ارجاع به این مقاله
RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
|
اشتراک گذاری

	سفالگری در مند گناباد
مقاله 5، دوره 7، شماره 1، بهار 1394، صفحه 35-48 اصل مقاله (2071 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2015.1935
نویسنده
فاطمه محجوبی
کارشناسی صنایع دستی ، دانشگاه بیرجند، دانشکده هنر
چکیده
سفالگری در گناباد که حداقل پیشینه‌ای سه‌هزارساله دارد، با مراکز هم‌عصر خود از شیوه‌ای یکسان پیروی می‌کرد. سفال مند با مصالح و تزئینات متفاوت، به‌عنوان پدیده‌ای نوظهور از اواخر قرن یازدهم هجری در مند رایج شد. این سفال‌ که با سفال میبد یزد و شهررضای اصفهان شباهت زیادی دارد، درطول زمان از محیط نیز تأثیر پذیرفته است. سفال مند به‌دلیل داشتن نقش‌مایه‌های سنتی و رنگ‌های گرم و شاد، همواره جذاب و در مجامع هنری‌ مطرح است. هدف مقالة حاضر، بررسی سفالگری در مند گناباد است. در این پژوهش، مواد اولیه و تکنیک سفالگری مند، چگونگی رنگ و لعاب‌کاری سفال‌های مند و نقوش به‌کاررفته در آن‌ها را بررسی می‌کنیم. این مقاله ازنوع توصیفی است و اطلاعات آن را با روش میدانی (عکس، گزارش و مصاحبه) و کتابخانه‌ای (یادداشت‌نویسی و گردآوری اطلاعات از منابع) جمع‌آوری کردیم. همچنین، از پژوهش‌های باستان‌شناسی، اطلاعات تاریخی، جمع‌بندی‌ها، نتیجه‌گیری‌ها و تحلیل‌های به‌دست‌آمده استفاده کردیم. بخش‌های اصلی مقاله شامل طرز تهیة مواد سفال، نقوش و لعاب است. مهم‌ترین ویژگی سفال مند عناصر تزئینی برگرفته از طبیعت است که در چهار گروه انسانی، حیوانی، گیاهی و هندسی جای می‌گیرند و نشان‌دهندة آیین‌ها و باورهای کهن ایرانی در خاستگاه آن نگاره‌ها هستند.
کلیدواژه‌ها
واژگان کلیدی: سفال؛ سفالگری؛ گناباد؛ مند
عنوان مقاله [English]
Title: Pottery in Mend, Gonabad
نویسندگان [English]
Fatemeh mahjoobi

چکیده [English]
Abstract: Gonabad has a history of pottery that refers back to at least three thousand years ago where it followed the same tradition as in other contemporary centers. Mend pottery became popular as an emerging phenomenon in the late eleventh Hijri century using different materials and decorations which was similar to pottery in Yazd and Shareza, Isfahan. It has somewhat been influenced over time by the environment. Predominant use of warm colors and cheerful traditional designs has made Mend pottery attractive to both the public and the artistic community. The paper aims to focus on Mend pottery regarding the following questions: 1- What are the materials and techniques of pottery in Mend? 2- How is the coloring and glazing in Mend pottery? And 3- How are the designs used in Mend pottery? Data is collected from images, reports, and interviews as well as library notes. In this regard the archaeological researches conducted, historical information summarized, and conclusions obtained from previous analyses have been used. The main body of the article concerns how to prepare clay materials, designs, and glazes. The most striking feature of Mend pottery relates to the decorative elements taken from nature. The elements can be categorized into four groups: human, animal, plant, and geometric which testify the rituals and beliefs of ancient Iranian origins of the images.
کلیدواژه‌ها [English]
Key words: Clay- Pottery- Mend Gonabad- Handicrafts


مراجع
- *پایگاه فرهنگی و اطلاع‌رسانی گناباد نور، (1388)، «هنرهای سنتی». www.gonabadnoor.com - راسخون، (1387)، «ایرانیان اولین سفالگران تاریخ». www.rasekhoon.net - زمانی، عباس، (1351)، «هنر سفال‌سازی در مند گناباد»، ماهنامة هنرومردم، ش ۱۱۹ و ۱۲۰. - شیخی، علیرضا و محمدتقی آشوری، (1387)، «تبیین ویژگی‌های فنی و هنری سرامیک روستای مند شهرستان گناباد»، فصلنامة تحلیلی پژوهشی نگره، ش 8 و 9. - کوهزاد، نازنین، (1389)، «تقدس نقش سرو در هنر ایران»، دوفصلنامة علمی- پژوهشی نقش‌مایه، س 3، ش 5. - کیانی، محمدیوسف، (1357)، سفال ایرانی: بررسی سفالینه‌های ایرانی مجموعة نخست‌وزیری، انتشارات مخصوص نخست‌وزیری، تهران. - لباف خانیکی، رجبعلی، (1383)، «سفال مند گناباد، نقش زندگی»، ماهنامة بین‌المللی میراث فرهنگی و گردشگری، س 1، ش 2. - ----------------- (1383)، گناباد خاستگاه حماسه‌های پنهان، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران. - لباف خانیکی، مجید، ( 1375)، «پژوهشی در سفال گناباد»، زیر نظر مدیریت میراث فرهنگی استان خراسان، گناباد. - محجوبی، فاطمه، (1391الف)، «سفال و سرامیک مند» (مصاحبه با حسن ترابی)، (19/ 11/ 1391). - -----------، (1391ب)، «سفال مند» (مصاحبه با هادی توسلی)، (19/ 11/ 1391). - یاحقی، محمدجعفر، (1369)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی*، سروش، تهران. - http://gonabadnews.com - http://nashriyehmend.blogfa.com
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,983 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,038